Ung thư tụy là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị bệnh này ra sao? Đây là bệnh ung thư xếp thứ 14 về tỷ lệ ca mắc, nhưng lại đứng ở vị trí 7 về tỷ lệ tử vong (theo khảo sát của Tổ chức Y tế Thế giới). Do đó, người bệnh bị ung thư tuyến tụy thường có tiên lượng xấu. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị bệnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Hãy cùng BOGOUNVLANG tìm hiểu chi tiết những thông tin liên quan tới bệnh ung thư tụy qua bài viết dưới đây nhé.
Ung thư tụy là gì?
Khái niệm về ung thư tụy
Ung thư tuyến tụy có tên tiếng Anh là Pancreatic cancer. Đây là một dạng ung thư có liên quan đến các mô ở tuyến tụy nằm phía sau dạ dày, ở gần túi mật. Tuyến tụy sản xuất các enzyme giúp hỗ trợ tiêu hoá và các hormone như glucagon và insulin để điều hòa đường huyết. Với loại ung thư này, các tế bào từ tuyến tụy sẽ phân chia và nhân lên nhiều, không kiểm soát, lây lan đến các mô xung quanh, hình thành nên các khối u ác tính và dẫn đến tử vong cho người bệnh.
Ung thư tụy là căn bệnh tuy ít gặp nhưng nó lại vô cùng nguy hiểm. Căn bệnh này rất khó phát hiện lúc ban đầu, mà thường phát hiện khi đã muộn, dẫn đến nguy cơ tử vong cao. Đa số các bệnh nhân bị ung thư tụy sau khi điều trị bằng cách phẫu thuật chỉ sống được khoảng từ 2-3 năm. Ngoài ra tỷ lệ tái phát cũng khá lớn. Đối với những người bệnh giai đoạn cuối, không thể can thiệp được bằng phẫu thuật thì phần lớn không sống quá 1 năm.
Phân loại ung thư tụy
Căn cứ vào sự ảnh hưởng, Ung thư tuyến tụy được chia thành 2 nhóm chính:
Ung thư tuyến tụy ngoại tiết
Hầu hết ung thư tụy bắt đầu phát triển từ phần ngoại tiết của tuyến tụy. Đây là nơi sản xuất ra enzyme tiêu hoá. Phổ biến nhất ở loại này là ung thư biểu mô tuyến (tên tiếng anh là adenocarcinoma). Ung thư biểu mô tuyến chiếm đến 85% tổng số các trường hợp bị ung thư tụy. Dạng ung thư này thường hay bắt nguồn từ các tế bào ở trong ống dẫn tuyến tụy. Các ung thư ác tính khác có thể kể đến như sau:
- Ung thư nang tuyến
- Ung thư mô liên kết của tụy
- Ung thư mô bạch huyết của tụy
- Ung thư tế bào đảo tụy
Ung thư tuyến tụy nội tiết
Ung thư tuyến tụy nội tiết ít phổ biến hơn. Dạng ung thư này ảnh hưởng đến chức năng sản xuất ra hormone của tuyến tụy. Các khối u nội tiết đa phần lành tính, ít xâm lấn hơn dạng ung thư biểu mô tuyến tụy.
Nguyên nhân của bệnh ung thư tụy
Hiện nay thì các nhà khoa học cũng chưa biết rõ nguyên nhân của bệnh ung thư tuyến tụy. Nhưng có các yếu tố nguy cơ có liên quan mật thiết tới ung thư tuyến tụy đã được xác định như sau:
Di truyền và tiền sử mắc bệnh trong gia đình
Các đột biến gen có thể dẫn đến sự phân chia mất tính kiểm soát của các tế bào tuyến tụy, gây ra ung thư. Tình trạng này có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo thống kê, có khoảng 5 đến 10% trường hợp bệnh nhân bị ung thư tuyến tụy sinh ra ở trong các gia đình có người thân đã mắc bệnh.
Tuổi tác
Tuổi đời càng cao thì nguy cơ mắc bệnh này càng lớn. Theo thống kê, hơn 50% số ca ung thư biểu mô tuyến tụy gặp ở người trên 70 tuổi. Dù vậy, bệnh này lại hiếm xảy ra ở trước tuổi 40.
Môi trường xung quanh có nhiều yếu tố độc hại
Những người hút thuốc lá hoặc người tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn 20 đến 30% so với người bình thường. Nguy cơ này sẽ tăng theo số lượng & thời gian hút thuốc. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc với những chất độc hại như: dung môi, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,… cũng có nguy cơ cao gây ung thư tụy.
Yếu tố về giới tính
Nam giới mắc ung thư tụy nhiều hơn so với nữ giới. Điều này có thể là do nam giới hút thuốc nhiều hơn nữ.
Những yếu tố khác
Người bị viêm tụy mãn tính, tiểu đường hay là thừa cân (chỉ số BMI, Body Mass Index, > 35) cũng là các yếu tố làm tăng khả năng mắc ung thư tuyến tụy.
Dấu hiệu của bệnh ung thư tụy
Trên đây, chúng ta đã tìm hiểu khái niệm về Ung thư tụy là gì? Nguyên nhân của ung thư tụy? Vậy ung thư tụy có những dấu hiệu nào? Hãy cùng tìm hiểu trong phần tiếp theo nhé.
Ở giai đoạn sớm, các dấu hiệu của ung thư tuyến tụy không rõ ràng. Nó tuỳ thuộc vào vị trí của khối u, kích thước khối u đó và mức độ di căn. Tuy nhiên, khi bệnh đến giai đoạn sau thì khối u cũng phát triển hơn, chèn vào những cơ quan khác. Phần lớn người bệnh có những triệu chứng sau:
Các dấu hiệu bên ngoài
- Vàng da hoặc vàng mắt: do khối u chèn ép vào đường mật nên xuất hiện hiện tượng này. Vàng da ở trường hợp này không kèm theo đau & sốt. Đây là 1 dấu hiệu để phân biệt tắc mật do bị khối u chèn ép vào đường mật hay tắc mật do bị sỏi mật.
- Ngứa lòng bàn tay, bàn chân.
- Khẩu vị thay đổi, chán ăn, mệt mỏi.
- Nôn ói, chảy máu đường tiêu hoá trên: do bị khối u chèn ép, và xâm lấn tá tràng.
- Phân lỏng có mùi, phân màu sậm: Khi khối u đầu tụy chèn ép vào ống tụy sẽ có thể gây ra tiêu chảy, tiêu phân mỡ. Hiện tượng này thường ít quan tâm cho đến khi xuất hiện tình trạng vàng da.
Các dấu hiệu bên trong
- Giảm cân, hụt cân nhanh chóng.
- Đau bụng trên hoặc đau lưng, thường là lan từ vùng quanh của dạ dày đến lưng: Đây là dấu hiệu xấu cho thấy rằng khối u đã bị xâm lấn vào nội tạng phía sau phúc mạc.
- Túi mật phình to
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư tụy bao gồm:
- Người hút thuốc lá.
- Người cao tuổi.
- Trong gia đình có người từng mắc ung thư tuyến tụy.
- Bệnh nhân tiểu đường hoặc bị viêm tụy mãn tính.
- Người thường làm việc ở môi trường tiếp xúc với hoá chất độc hại.
- Người ít vận động, người bị thừa cân, hoặc béo phì.
Các biện pháp chẩn đoán
Khi nghi ngờ một người mắc ung thư tuyến tuỵ, các bác sĩ tiến hành một số phương pháp cùng với dùng hình ảnh y khoa và xét nghiệm máu, và kiểm tra mẫu mô như sau:
- Chụp cắt lớp vi tính (Chụp CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (Chụp MRI). Các phương pháp này sẽ cho hình ảnh cụ thể về tình trạng của tuyến tụy.
- Siêu âm qua nội soi: Đây được xem là cách thức chẩn đoán ung thư tụy có độ nhạy và có hiệu quả cao nhất.
- Sinh thiết mô tuyến tụy.
- Xét nghiệm máu, kiểm tra một số chỉ số về nồng độ CA 19-9 (Cancer Antigen 19-9), nồng độ CEA (Carcinoembryonic Antigen).
Cách chữa trị
Ung thư tụy được chia thành 4 giai đoạn chính sau:
- Giai đoạn 1: Khối u chỉ xuất hiện ở trong tuyến tụy, kích thước u nhỏ dưới 2cm. Ở giai đoạn này, bệnh nhân hầu như không có bất cứ triệu chứng nào, thế nên rất khó phát hiện.
- Giai đoạn 2: Khối u lớn hơn 2cm, xâm lấn sang các phần mô lân cận nhưng chưa gây tác động đến mạch máu. Tế bào ung thư có thể xuất hiện ở các hạch bạch huyết quanh đó.
- Giai đoạn 3: Ung thư tụy di căn tới nhiều hạch bạch huyết và các cơ quan lân cận. Tế bào ung thư xâm nhập vào các mạch máu chính.
- Giai đoạn 4: Khối u có thể có bất cứ kích thước nào, xâm nhập đến những cơ quan khác như gan, phổi, màng bụng,…
Tuỳ vào giai đoạn và tình trạng người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định cách điều trị sau:
- Phẫu thuật: tùy vào vị trí của khối u mà bác sĩ sử dụng 1 trong các thủ thuật sau:
- Phẫu thuật Whipple
- Cắt bỏ toàn bộ tụy
- Cắt thân và đuôi tụy
- Xạ trị: Phương pháp này thường dùng đối với trường hợp bệnh nhân không thể phẫu thuật hoặc ung thư đã bị di căn bên ngoài tuyến tụy. Xạ trị có thể kết hợp với hoá chất để điều trị cho người bệnh sau khi mổ.
- Hoá trị: Phương pháp này sử dụng nhằm hỗ trợ xạ trị hoặc trong trường hợp phẫu thuật và xạ trị không còn phù hợp với bệnh nhân. Hoá trị giúp kéo dài sự sống, giảm sự đau đớn và các triệu chứng khó chịu ở thời kỳ cuối cho người bệnh.
Các biện pháp phòng ngừa
Hiện nay, chưa có nguyên tắc tiêu chuẩn nào phòng tránh bệnh ung thư tuyến tụy. Tuy nhiên, dựa vào những yếu tố nguy cơ gây bệnh nói trên, các chuyên gia khuyên nên áp dụng các phương pháp sau để giảm tối đa nguy cơ bị bệnh:
- Nói không với thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử. Đồng thời tránh tiếp xúc với môi trường có khói thuốc.
- Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh thừa cân hoặc béo phì.
- Áp dụng chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi khoa học, lành mạnh. Hãy ăn nhiều rau củ quả các loại, hạn chế ăn đồ nhiều dầu mỡ.
- Tập thể dục thể thao thường xuyên, cố gắng ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Trên đây là đầy đủ các thông tin về Ung thư tụy là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị ung thư tụy. Nhìn chung, ung thư tuyến tụy là một căn bệnh nguy hiểm, cần phát hiện và chữa trị kịp thời. Đặc biệt đối với những người cao tuổi, cần phải quan tâm hơn về sức khoẻ. Đối với các bệnh nhân mắc bệnh Ung thư tuyến tụy, nên tham khảo Dịch vụ thuê xe cấp cứu các quận của Cấp cứu Vàng để đưa người bệnh viện một cách nhanh nhất nhé. Ngoài ra, dịch vụ cho thuê máy thở – máy thở Oxy của Cấp Cứu Vàng cũng được quan tâm đặc biệt, bởi cung cấp các loại máy thở chuyên dụng đời mới, đảm bảo được độ an toàn và ổn định cho bệnh nhận. Liên hệ ngay nếu có triệu chứng do ung thư tụy gây ra.
