Gãy xương chính là sự phá huỷ đột ngột những cấu trúc bên trong của xương, dẫn đến việc tổn thương và khiến gián đoạn về truyền lực qua xương. Trường hợp này xuất hiện nhiều trong cuộc sống, vậy làm sao để sơ cứu đúng cách? Theo dõi bài viết dưới đây của BOGOUNVLANG để biết toàn bộ kỹ thuật sơ cứu gãy xương đúng và an toàn nhé!
Triệu chứng người bị gãy xương
Để biết bệnh nhân có bị gãy xương hay không, cần theo dõi biểu hiện của nạn nhân dưới đây:
- Nạn nhân không thở, không cử động hoặc phản ứng. Lúc này hãy thực hiện hô hấp nhân tạo nếu không thấy nhịp thở.
- Bị chảy máu nhiều, xương xuyên thủng qua da.
- Nếu thấy chi bị ngắn lại, gập góc, xoắn vặn hoặc khớp biến dạng; ngón chân/ ngón tay bị tê hoặc hơi xanh tím ở đầu chi.
- Biểu hiện nghi ngờ gãy xương cổ, đầu hoặc lưng.
- Thấy tiếng kêu “rắc” giống xương gãy.
- Cảm giác đau ở vị trí chấn thương, hoặc mất hoàn toàn khả năng vận động.
- Sưng phù, bầm tím ở vị trí chấn thương.
Nguyên nhân gây gãy xương phổ biến
Nguyên nhân gãy xương có thể chia thành 2 dạng: Gãy xương bệnh lý và gãy do căng thẳng.
- Gãy xương do bệnh lý là gãy ở vị trí có bệnh từ trước, nguyên nhân có thể là do bệnh loãng xương ở tuổi già, cũng có trường hợp bị gãy do ung thư xương tại ổ gãy có một bệnh từ trước như u nang xương ở thiếu nhi.
- Gãy xương do căng thẳng là gãy do các lực tác động tái diễn, có thể do khi bệnh nhân luyện tập căng thẳng.
Theo cơ chế thương tổn, gãy xương cũng được phân loại như sau:
- Gãy xương kín là tình trạng xương gãy nhưng không tạo ra vết thương hở trên da.
- Gãy hở xảy ra khi xương bị gãy xuyên qua da và có tạo vết thương hở trên da.
- Gãy xương hoàn toàn là khi xương bị gãy hoặc nghiền thành các mảnh.
- Gãy xương không hoàn toàn là khi xương chỉ bị tổn thương một phần, không bị mất hoàn toàn tính liên tục.
Các bước sơ cứu gãy xương
Trước khi học sơ cứu, bạn cần chú ý những điểm quan trọng đó là không nên di chuyển nạn nhân trừ trường hợp cần thiết để tránh tổn thương thêm nặng. Bạn hãy thực hiện phương pháp sơ cứu gãy xương ngay lập tức theo những bước sau:
- Cầm máu, băng vết thương bằng băng vô trùng, vải hoặc quần áo sạch.
- Cần làm bất động vùng bị thương: Người sơ cứu gãy xương không nên cố nắn xương hoặc đẩy xương nạn nhân ra phía sau. Trong trường hợp bạn đã được đào tạo về cách nẹp khi chưa tiếp cận dịch vụ y tế chuyên nghiệp, bạn nên áp nẹp vào mặt trên và dưới vị trí gãy xương. Điều này sẽ giúp giảm bớt sự khó chịu cho người bị gãy xương.
- Chườm đá, mục đích giúp hạn chế sưng tấy và giảm đau, chườm qua lớp khăn,vải, không chườm trực tiếp vào vết thương.
- Điều trị sốc: đặt nạn nhân xuống mặt phẳng, đầu thấp hơn thân nếu nạn nhân rơi vào trạng thái ngất xỉu hoặc thở gấp.
Sơ cứu gãy xương tay
Sơ cứu gãy xương cẳng tay
Xương cẳng tay là vị trí tính từ 2cm dưới nếp khuỷu đến 5cm trên nếp cổ tay. Thực hiện đầy đủ 3 bước dưới đây:
- Bước 1: Tiến hành cố định cẳng tay bị gãy vào sát thân người, lúc này yêu cầu cẳng tay phải vuông góc với cánh tay, lòng bàn tay ngửa lên.
- Bước 2: Tiếp đến, 1 nẹp đặt phía trong cẳng tay và 1 nẹp đặt phía ngoài cẳng tay.
- Bước 3: Cuối cùng, hãy dùng garo buộc cố định nẹp bàn tay, thân trên và đưới ổ gãy của cẳng tay. Và đừng quên là dùng khăn tam giác để đỡ cẳng tay treo trước ngực.
Sơ cứu gãy xương cánh tay
Xương cánh tay sẽ là vị trí nằm giữa hai khớp vai và khớp khuỷu tay.
- Bước 1: Đầu tiên, phần cánh tay bị gãy cần để sát thân người và cẳng tay cần vuông góc với cánh tay.
- Bước 2: Sử dụng 2 nẹp, 1 nẹp đặt phía trong từ hố nách tới quá khuỷu tay, nẹp còn lại sẽ được đặt phía ngoài từ bả vai đến quá khớp khuỷu tay.
- Bước 3: Bạn sử dụng garo rộng bản để buộc cố định nẹp ở hai vị trí phía trên và dưới ổ gãy.
- Bước 4: Cũng tương tự, sử dụng khăn tam giác đỡ cẳng tay trước ngực, vuông góc với cánh tay, bàn tay cao hơn và cần để cho khuỷu tay ngửa.
- Bước 5: Tiếp tục dùng garo rộng bản để băng ép cánh tay vào thân mình. Lưu ý hay thắt nút phía trước nách bên cánh tay không bị chấn thương.
Sơ cứu gãy xương chân
Sơ cứu gãy xương chân
Lưu ý chung: Cần buộc chắc chắn 2 nẹp chân nhưng không nên để quá chặt để vì có thể sẽ ngăn cản quá trình lưu thông máu.
Sơ cứu gãy xương đùi
- Bước 1: Đầu tiên, bạn cần đặt nạn nhân nằm trên mặt phẳng, chân cần phải duỗi thẳng và bàn chân cần vuông góc với cẳng chân.
- Bước 2: Sử dụng hai nẹp, 1 nẹp đặt ở mặt trong và 1 nẹp đặt ở mặt ngoài. Bạn tiến hành độn bông vào hai đầu nẹp và các mấu lồi của những đầu xương cả bên trong và bên ngoài.
- Bước 3: Bước này cần cố định hai nẹp ở các vị trí trên và dưới ổ gãy, dưới khớp gối, ngang mào chậu, ngang ngực.
- Bước 4: Tiếp đến, hãy băng số 8 để giữ bàn chân nạn nhân vuông góc với cẳng chân
- Bước 5: Bạn cần buộc 3 dây ở các vị trí cổ chân, gối và sát bẹn của nạn nhân để cố định chân.
Sơ cứu gãy xương cẳng chân
Sơ cứu gãy xương xương chày và xương mác.
- Bước 1: Giống với bước 1 của sơ cứu gãy xương đùi.
- Bước 2: Sử dụng hai nẹp đặt ở mặt trong và ngoài của chân bị gãy. Bạn cần độn bông vào hai đầu nẹp; phía trong, ngoài của các đầu xương gãy.
- Bước 3: Hãy buộc cố định hai nẹp ở các vị trí trên và dưới vùng gãy (bạn nên đặt ở vị trí trên khớp gối khoảng 3 – 5cm).
- Bước 4: Cuối cùng, hãy băng số 8 ở cổ chân để cố định bàn chân vuông góc với cẳng chân của nạn nhân.
Sơ cứu gãy xương cột sống
Gãy xương cột sống vùng cổ
Ai bị gãy xương cột sống cổ thì cần đưa đi cấp cứu bằng dịch vụ thuê xe cứu thương để đảm bảo cố định vùng cổ. Tuyệt đối không di chuyển nạn nhân bằng xe máy khiến chuyển biến tình trạng chấn thương nặng.
- Bước 1: Đầu tiên, hãy đặt nạn nhân bị gãy chân nằm ngửa trên mặt phẳng, tay chân duỗi thẳng, cố định đầu và cổ nạn nhân để tránh chấn thương nặng hơn.
- Bước 2: Tiếp đến, cần nới lỏng quần áo trên người và cởi bỏ trang sức, phụ kiện… trong thời gian chờ xe cứu thương.
- Bước 3: Cần kiểm tra các dấu hiệu như mạch đập, nhịp tim, nhịp thở,..để bác sĩ tiếp nhận và nắm rõ tình hình nhanh nhất.
- Bước 4: Hãy dùng 2 bao cát hoặc gạch với mục đích chèn hai bên tai để giúp cổ nạn nhân được giữ thẳng khi nằm để cố định cột sống cổ.
- Bước 5: Trong trường hợp vết thương chảy máu thì cần cầm máu bằng băng ép hay quần áo sạch. Nếu là vết thương ở đầu, cần quấn băng quanh đầu để cầm máu.
Gãy xương cột sống vùng lưng
- Bước 1: Nhẹ nhàng đặt nạn nhân nằm thẳng trên một tấm ván cứng, vừa với chiều dài cơ thể. Khi di chuyển cần giữ cố định cột sống, không làm gấp hoặc xoắn cột sống của nạn nhân.
- Bước 2: Cần cố định người nạn nhân vào cáng bằng cách buộc thân người và cố định cột sống cổ khi chuyển đến cơ sở y tế.
- Bước 3: Hãy tiến hành cầm máu bên ngoài vùng lưng để xử trí ban đầu cho chấn thương, tránh biến chứng nguy hiểm như mất máu gây sốc hay liệt tứ chi do xương cột sống gãy chèn ép vào tủy.
- Bước 4: Cần sử dụng thuốc giảm đau, thở oxy hoặc truyền dịch phụ thuộc vào tình trạng của nạn nhân.
Lưu ý khi sơ cứu gãy xương
- Đưa nạn nhân ra khỏi khu vực nguy hiểm nhanh nhất có thể.
- Sử dụng nẹp cố định xương gãy phải đủ dài với cơ thể của nạn nhân để bất động chắc khớp trên và dưới ổ gãy.
- Khi dung dây cố định nẹp cần phải buộc ở vị trí trên và dưới chỗ gãy xương, khớp trên và dưới chỗ gãy xương.
- Lưu ý không nên cố gắng cởi bỏ quần áo nạn nhân, có thể cắt theo đường chỉ nếu cấp thiết, vì quan trọng nhất là cứu người.
- Không được đặt trực tiếp nẹp vào da của nạn nhân, với các mấu lồi đầu xương, vùng tỳ đè phải có lót bông rồi mới được đặt nẹp vào.
Cách chăm sóc và hồi phục cho người bị gãy xương
- Quá trình liền xương diễn ra trong những tháng đầu, sau đó sẽ chậm hơn vào các tháng sau và nó diễn ra trong nhiều năm sau đó. Vì nó sẽ tạo cốt, hủy cốt diễn ra cùng lúc nhằm bồi đắp những đoạn xương gãy liền lại.
- Nếu nhẹ thì có thể đi lại bình thường sau khoảng 3 tháng.
- Nếu trường hợp nặng có thể cần thời gian nghỉ ngơi, bồi dưỡng ăn uống tại giường
- Hoạt động chậm rãi, từ từ theo hướng dẫn của bác sĩ
- Tâm lý thoải mái để nhanh bình phục hơn.
Trên đây là toàn bộ những kỹ thuật sơ cứu gãy xương đúng kỹ thuật nhanh chóng, an toàn bạn có thể tham khảo. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn và những người xung quanh! Nếu cần cấp cứu nhanh sau khi đã sơ cứu gãy xương, các bạn có thể liên hệ đến Công ty TNHH Cấp Cứu Vàng – đơn vị cho thuê xe cứu thương
